رتبه‌بندی کارایی انواع هزینه‌های شرکت‌های آب‌ و ‌فاضلاب روستایی با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی

نوع مقاله : مقالات علمی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گ-دانشکده مهندسی صنایع- دانشگاه صنعتی ارومیه- ارومیه- ایران

2 گروه مهندسی صنایع-دانشکده مهندسی صنایع- دانشگاه صنعتی ارومیه- ارومیه- ایران

چکیده

تامین آب سالم یک فعالیت اقتصادی است که هدف اصلی شرکت‌های صنعت آب و فاضلاب، تامین آب و خدمات دفع بهداشتی فاضلاب است که برای رسیدن به این اهداف مستلزم هزینه‌های زیادی بوده و لازمه‌ آن برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند برای بهره‌گیری بهینه از تمام امکانات و استعدادها موجود است. یکی از چالش‌های اساسی در این زمینه مدیریت هزینه‌ها و در نتیجه افزایش کارایی است. بنابراین توجه به کارایی و اندازه‌گیری آن در سطح این شرکت‌ها ضرورت پیدا می‌کند. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی و پیمایشی است. در این تحقیق با روش تصمیم‌گیری گروهی و با استفاده از پرسش‌نامه مقایسات زوجی، رتبه‌بندی هزینه‌های شرکت آب‌ و‌ فاضلاب روستایی استان آذربایجان غربی با روش ‌AHP فازی انجام شده است. سپس با استفاده از وزن‌های به‏دست آمده مدلی برای سنجش کارایی ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد که هزینه‌های آب با وزن (1458/0) و تجهیزات با (1446/0) در اولویت‌ قرار گرفته‌اند. کارایی کل عوامل در حال نوسان بوده، به‏طوری‏که متوسط آن برابر با 37/0 واحد است. از دلایل اصلی این امرکاهش کاراییبخش‌های انرژی و نیروی انسانی است.به‏کارگیری نتایج حاصل از رتبه‌بندی و اولویت‌بندی کارایی انواع هزینه‌های شرکت مورد مطالعه باعث توجه بیشتری به هزینه‌های ضروری و غیرضروری آن می‌شود، بدون آن‏که آسیبی به کارکردهای اصلی آن‏ها برساند.

کلیدواژه‌ها


 
آرمان، م.ح.، صالحی صدقیانی، ج.، مژدهی، س.، و نظرلی، ع.، (1391)، "محاسبة میزان ناسازگاری ساختار سلسله‌مراتبی و ماتریس‌های مقایسات زوجی در فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی"، مطالعات مدیریت صنعتی، 10(27)، 94-117.‎
آذر، ع.، و رجب‌زاده، ع.، (1381)، تصمیمگیری کاربردی با رویکرد MADM،  انتشارات نگاه دانش، تهران، ایران.
اصغرپور، م.ج.، (1387)، تصمیمگیری چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهران، ایران.
امیدی، ف.، بابازاده، ح.، و سرایی تبریزی، م.، (1392)، "ارزیابی بهره‌وری آب با رویکرد استفاده از روش‌های AHP، ANP، FAHP و FANP"،  اولین همایش ملی بهینه‌سازی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.
دباغ، ر.، (1390)، "مقایسه بهره‌وری پژوهشی با بهره‌وری کل در دانشگاه‌های منتخب دولتی ایران"، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 47(16)، 75-104.
دهقانی، ع.، و علی اکبری نوری، ف.، (1395)، "رتبه‌بندی صنایع تولیدی کشور بر اساس شاخص‌های منتخب اقتصادی در سال 1392 با تکنیک FANP-ARAS"، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(19)، 109-130.
خشائی، م.، و داودآبادی، م.، (1388)، "رتبه‌بندی بهره‌وری عوامل تولید شرکت‌های آب و فاضلاب به منظور کاهش هزینه‌ها با رویکرد مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره"، سومین همایش ملی آب و فاضلاب با رویکرد بهرهبرداری، دانشگاه صنعت آب و برق، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، تهران، ایران.
سحری مقیم، پ.، تکین، ک.، و لرک، ع.، (1395)، "شناسایی و رتبه‌بندی هزینه‌های ناشی از عدم پیاده‌سازی مدیریت ریسک با استفاده از منطق فازی"،  اولین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران (مهندسی سازه و مدیریت ساخت)، تهران، دانشگاه صنعتی شریف، ایران.
سلیمی، م.، شهبازمرادی، س.، و جهانیار بامدادصوفی، ج.، (1387)، "ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻘﻴﺎس ﻧﻤﺮات ﻣﺠﻤﻮع  ﻟﻴﻜﺮت ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﭘﮋوﻫﺸﻲ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ"، دانش مدیریت، 21(3)،41-60.
سیف برق، م.، و ضیایی نقش‌بندی، چ.، (1391)، "طراحی یک سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری برای ارزیابی مشتریان"، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات صنعتی، (24)9، 67-84.
صدرایی جواهری و ا.، مهبودی، پ.، (1395)، "بررسی ارتباط میان اندازه‌گیری و رشد بهره‌وری در صنعت داروسازی ایران"، پژوهشهای اقتصاد صنعتی ایران، (2)1، 25-51.
محمدی، م.، و سالک نادری، م.، (1394)، "شناسایی و وزن‌دهی عوامل هزینه‌ای تاثیرگذار در قیمت‌گذاری دانش فنی به روش AHP"، دو فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، 12، 60-68.
موسی کاظمی، ج.، رکنی، م.، و اخروی، ا.ح.، (1391)، "اولویت‌بندی طرح‌های بهبود EFQM با استفاده از AHP گروهی-فازی و ماتریس تلاش-موفقیت، مطالعه موردی: یک صنعت تولیدی"، مدیریت تولید و عملیات، (1)3، 132-117.
Asian Productivity Organization (APO), (2016), Databook, http://www.apo-tokyo.org/publications/ebooks/apo-productivity-databook-2016/
Buckley, J.J., (1985), “Fuzzy hierarchical analysis”, Fuzzy sets and Systems, 17(3), 233-247.
Büyüközkan, G., and Karabulut, Y., (2017), “Energy project performance evaluation with sustainability perspective”, Energy, 119, 549-560.
Chan, F.T., (2003), “Performance measurement in a supply chain”, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 21(7), 534-548.
Chang, D., (1996), “Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, 95(3), 649-655.
Fullard, F., (2007), “A model to evaluate the effectiveness of enterprise training programs”, International Entrepreneurship and Management Journal, 3(3), 263-276.
Fraquelli, G., and Moiso, V., (2005), “Cost efficiency and scale economies in the Italian water industry”, Higher Education and Research on Mobility Regulation and the Economics of Local Services (HERMES), Working Paper, 8, Torino, Italy.
Guerrini, A., Romano, G., Leardini, C., and Martini, M., (2015), “Measuring the efficiency of wastewater services through data envelopment analysis”, Water Science and Technology, 71(12), 1845-1851.
Khoram, M.R., Shariat, M., Azar, A., Moharamnejad, N., and Mahjub, H., (2007), “Prioritizing the strategies and methods of treated wastewater reusing by fuzzy analytic hierarchy process (FAHP): A case study”, International Journal of Agriculture and Biology (Pakistan), 9(13), 2462-24676.
Molinos-Senante, M., Donoso, G., and Sala-Garrido, R., (2016), “Assessing the efficiency of Chilean water and sewerage companies accounting for uncertainty”, Environmental Science and Policy, 61, 116-123.
Rajasulochana, P., and Preethy, V., (2016), “Comparison on efficiency of various techniques in treatment of waste and sewage water, A comprehensive review”, Resource-Efficient Technologies, 2(4), 175-184.
Srdjevic, Z., Samardzic, M., and Srdjevic, B., (2012), “Robustness of AHP in selecting wastewater treatment method for the coloured metal industry: Serbian case study”, Civil Engineering and Environmental Systems, 29(2), 147-161.
Wang, Y.M., Luo, Y., and Hua, Z., (2008), “On the extent analysis method for fuzzy AHP and its applications”, European Journal of Operational Research, 186(2), 735-747.
Zadeh, L.A., (1965), “Fuzzy sets”, Information and Control, 8, 338-353.
Zadeh, L.A., (1994), “The role of fuzzy logic in modeling”, Identification and Control, 15(3), 191-203.