مقایسه آزمایشگاهی روش توپ ‌سایه و الکل‌های سنگین در کاهش تبخیر از سطح آب

نوع مقاله : مقالات علمی

نویسندگان

1 گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

2 دانش آموخته رشته عمران دانشگاه اراک

چکیده

تبخیر یکی از مسائل مهم در مدیریت منابع آب است و بالا بودن درصد تلفات ناشی از تبخیر از سطح مخازن ذخیره آب همواره به‎عنوان یکی از دغدغه‌های جدی مدیران و پژوهشگران منابع این عرصه مطرح بوده است تا بتوانند تا حد امکان از آب جمع‌آوری شده در مخازن ذخیره محافظت نمایند. در این راستا تلاش‌های مختلفی به‎منظور کاهش تبخیر انجام شده است. هدف از این تحقیق مقایسه روش‌های فیزیکی و شیمیایی کاهش تبخیر در مقیاس آزمایشگاهی است. در این مطالعه استفاده از توپ‌های پلاستیکی (توپ ‌سایه) به‎عنوان روش فیزیکی و استفاده از الکل‌های سنگین (اکتادکانول و هگزادکانول) ‌به‎عنوان روش شیمیایی درنظر گرفته شده است. به‎این منظور سه تشت کلاس A آمریکایی در شرایط یکسان درنظر گرفته شد و میزان تبخیر در تشت حاوی توپ‌های پلاستیکی و تشت حاوی الکل‌ها در سه سناریو مختلف اندازه‌گیری و با تشت تبخیر شاهد مقایسه شد. نتایج نشان داد که هر دو روش فیزیکی (توپ‌ سایه) و شیمیایی (الکل‌های سنگین) اثر قابل‎توجهی در کاهش تبخیر دارند و بررسی ترکیبی هر دو روش نیز حاکی از این بود که تلفیق دو روش، بالاترین راندمان را دارد. در نهایت با درنظر گرفتن اثر وزش باد و هم‎چنین تبادل اکسیژن بین هوا و آب و مسئله کیفیت آب، روش توپ سایه روش مناسب‌تری در کاهش تبخیر محسوب می‌شود. البته در انجام این روش در مقیاس واقعی، هزینه بالای تهیه توپ‌های پلاستیکی نیز باید مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


 
افخمی، ح.، ملکی نژاد، ح.، و اسماعیل زاده، ع.، (1397)، "تاثیر توپ‎های شناور برکاهش میزان تبخیر از منابع آبی روباز (مطالعه موردی: سد رسوبگیر معدن مس سرچشمه)"، مجله خشک بوم، 8(1)، 59-73.
پیری، م.، حسام، م.، دهقانی، ا.، و مفتاح هلقی، م.، (1389)، "مطالعه آزمایشگاهی تاثیر استفاده از روش‎های فیزیکی و شیمیایی، بر کاهش تبخیر از سطح آب"، مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، 17(4)، 141-154.
پیری، م.، حسام، م.، دهقانی، ا.، مفتاح هلقی، م.، و غزلی، ع.، (1388)، "بررسی تاثیر استفاده از الکل‎های سنگین بر کاهش تبخیر از سطح مخازن آب"، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 16(2)، 1-11.
سپاس‌خواه، ع.، (1397)، "کاهش تبخیر از مخزن آب سدها"، مجله پژوهشهای راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 3(1)، 13-26.
مظاهری، ا.، و عابدی کوپایی، ج.، (1396)، "کاهش تبخیر از مخازن آب با استفاده از پوشش‌های شناور"، مجله تحقیقات آب و خاک ایران، 49(3)، 597-605.
هاشمی منفرد، آ.، رضاپور، م.، و ژیان، ت.، (1397)، "بررسی اثر استفاده از دیوار‌های بادشکن در کاهش تبخیر از سطح دریاچه‌ها و مخازن با استفاد از مدل عددی FLUENT (مطالعه موردی: چاه نیمۀ شمارۀ 4 سیستان و بلوچستان)"، مجله اکوهیدرولوژی، 5(1)، 265-278.
Craig, I., Aravinthan, V., Baillie, C., Beswick, A., Barnes, G., Bradbury, R., and Fitzmaurice, L., (2007), “Evaporation, seepage and water quality management in storage dams: A review of research methods”, Environmental Health, 7(3), 84-97.
Craig, I.P., (2005), Loss of storage water due to evaporation, A literature review, NCEA Publication, University of Southern Queensland, Australia.
Gökbulak, F., and Özhan, S., (2006), “Water loss through evaporation from water surfaces of lakes and reservoirs in Turkey”, Official Publication of the European Water Association, EWA.
Haghighi, E., Madani, K., and Hoekstra, A.Y., (2018), “The water footprint of water conservation using shade balls in California”, Nature Sustainability, 1(7), 358.