توسعه پدافند غیرعامل در تأمین آب شرب شهر یزد با بهبود نقاط ضعف حاکم بر وضعیت موجود

نوع مقاله : مقالات علمی

نویسندگان

1 کارشناس پدافند غیرعامل شرکت مهندسی بهساز روش / مقیم در مرکز مدیریت بحران و پدافند غیرعامل آب و فاضلاب استان تهران

2 ریاست سازمان پدافند غیرعامل

3 استاد

چکیده

تاریخ آب‌رسانی در استان کویری یزد، حاکی از سختی‌های فراوانی است که مردمان این استان در طول تاریخ برای تأمین آب تجربه کرده‌اند. پیشینیان استان یزد با مدیریت آب‌های رودخانه‌های فصلی، چشمه‌ها، آب‌های زیرزمینی و آب‌های جمع‌آوری‌شده از نزولات جوی، آب موردنیاز مصارف کشاورزی و شرب شهروندان را با ایجاد سازه‌های سنتی تأمین می‌نمودند. با مرسوم شدن سامانه‌ مدرن آب‌رسانی، سازه‌های تاریخی آبی که فرآیند آب‌رسانی را در استان تشکیل می‌دادند از مدار بهره‌برداری خارج‌شده‌اند. ازآنجایی‌که بخش قابل‌توجهی از این سازه‌ها همچنان قابلیت بهره‌برداری دارند در همین راستا این مقاله به‎روش توصیفی تحلیلی و با اتکا به برداشت‌های صورت‎گرفته از بازدیدهای میدانی و مصاحبه‌هایی که با صاحب‌نظران بومی استان یزد انجام‌شده است، ضمن اشاره به ضعف‌های ناشی از سامانه‌های آب‌رسانی مدرن، به‌ضرورت بکارگیری آب‌رسانی سنتی در کنار سایر راهکارهای ارائه‌شده (ازجمله ایجاد و تقویت سکونتگاه­های شهری جدید، توسعه روش­های بهینه تولید و بهره­برداری از منابع آب، توسعه روش­های بهینه مصرف آب و ...) پرداخته است. با توجه به پژوهش انجام‌شده، استفاده از ظرفیت‌های سازه‌های سنتی موجود در سطح استان ازجمله راه‌کارهای کاربردی و عملیاتی است که می‌توان برای مطالعات پدافند غیرعامل سامانه آب‌رسانی استان یزد متصور شد. نتایج این مقاله، بهره‌گیری از سامانه سنتی آب‌رسانی و تلفیق آن با آب‌رسانی مدرن شهری را ضرورتی متناسب با مبانی و اصول پدافند غیرعامل دانسته و به‌عنوان یکی از راه‎کارهای مدیریت مناسب تأمین آب شرب شهر یزد مطرح نموده است. البته برای حصول پایداری در تأمین آب شرب این شهر لازم است تا سایر طرح­های پیشنهادی در این مقاله نیز مورد توجه مسئولین محترم استان قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


 
باستانی پاریزی، م.ا.، (1346)، آسیاب هفت رنگ، نشر دانش، تهران.
پاپلی یزدی، م.ح.، (1384)، "آسیاب‎هایی که با آب قنات کار می‎کنند"، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
پیری حور، ح.، (1396)، "الگوی طراحی شبکه آبرسانی شهری برای تأمین پایدار آب در برابر تهدیدات با تأکید بر محله محوری، مطالعه موردی: آب و فاضلاب منطقه 5 شهر تهران)"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.
خزاعی، ح.ر.، (1394)، سازه های آبی شگفت انگیز قاین، انتشارات ماه جان، مشهد.
ساکت یزدی، ع.، امیدواری، س.، و حاتمی تاجیک، م.، (1394)، "بررسی تأثیر قنات بر شکل گیری الگوهای آسیاب آبی، نمونه موردی: آسیاب های یزد"، اولین همایش ملی توسعه پایداری شهری، تهران.
سعیدی، ع.، (1386)، "آبیاری: سهم ایرانیان در برپایی تمدن سکونتگاهی"، پیک نو، 5(2)، تهران. 
سمسار یزدی ، ع.ا.، و لباف خانیکی، م.، (1393)، قنات زارچ یزد، انتشارات شاهنده، یزد.
قاضی زاده، ع.، (1387)، "ارزیابی اجزای سامانه آبرسانی از دیدگاه پدافند غیرعامل"، دومین همایش ملی آب و فاضلاب، تهران
گویلوه، ه.، (1371). قنات فنی برای دستیابی به آب، ترجمه سروقد مقدم و اویایلی یزدی، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، مشهد.
مرتضوی مهدی آبادی، س.م.، و باقری، م.، (1382)، "تکنولوژی آبرسانی کویر: قنات و آب ایران"، دهمین کنفرانس دانشجویی مهندسی عمران، تهران.
معاون نظارت راهبردی ریاست جمهوری، (1392)، "ضوابط سامانه‌های انتقال و توزیع آب شهری و روستایی"، نشریه 117-3 (بازنگری اول)، دفتر مهندسی و معیارهای فنی آب و آبفا، وزارت نیرو.